تحصیل دکتری خارج از کشور

اخذ پذیرش دکتری از خارج سخت‌تر از پذیرش کارشناسی و کارشناسی ارشد است؛ چراکه دانشگاه‌های سراسر جهان در مقطع تحصیلی دکتری، نرخ پذیرش کمتری دارند. بورسیه‌های تحصیلی مقطع دکتری از سایر مقاطع تحصیلی بیشتر است. با تحصیل دکتری خارج از کشور، می‌توانید برای همسر و فرزندان خود ویزای همراه کشور مقصد را بگیرید. دوره تحصیلی دکتری در اکثر کشورها ۳ تا ۵ سال طول می‌کشد. پس از اتمام دوره دکتری، می‌توانید در کشور مقصد مشغول کار شوید و اقامتتان را تمدید کنید. ناگفته نماند افرادی که بتوانند به زبان رسمی کشور مقصد در مقطع دکتری تحصیل کنند، از پرداخت شهریه معاف هستند.

شرایط تحصیل دکتری در خارج از کشور

شرایط تحصیل در خارج از کشور در مقطع دکتری بدین‌شرح‌اند:

• داشتن مدرک کارشناسی ارشد با حداقل نمره ۱۵
• نداشتن سوءپیشینه
• تسلط به زبان انگلیسی در سطح C1
• سن حداکثر ۴۰ سال
• توانایی مالی پرداخت شهریه و هزینه‌های شخصی
• اخذ پذیرش تحصیلی از خارج
• برخورداری از سلامت جسمانی
• قبولی در آزمون‌های ورودی

مدارک لازم برای تحصیل دکتری در خارج

مدارک لازم برای تحصیل دکتری در خارج از کشور ازاین‌قرارند:

• کارشناسی ارشد با حداقل معدل ۱۵
• مدرک زبان انگلیسی حداقل C1
• پذیرش تحصیلی از خارج از کشور
• گواهی عدم سوءپیشینه
• گذرنامه با حداقل ۱ سال اعتبار
• عکس پاسپورتی
• ترجمه رسمی ریزنمره‌ها
• ارائه حداقل ۲ مقاله ISI
• تمکن مالی پرداخت شهریه و مخارج شخصی
• انگیزه‌نامه تحصیلی
• ویزای تحصیلی کشور مقصد
• توصیه‌نامه
• بیمه درمانی
• نشانی محل اسکان در کشور مقصد

آزمون های مورد نیاز برای پذیرش در مقطع دکتری در خارج

برای اخذ پذیرش دکتری از کشورهای خارجی باید در برخی مواقع در آزمون‌های زبان یا آزمون‌های ورودی دانشگاه‌ها شرکت و نمره قبولی کسب کنید. درادامه، هریک از این آزمون‌ها را شرح می‌دهیم.

آزمون مدرک زبان

آزمون‌های زبان موردنیاز برای مقطع دکتری در خارج از کشور، آزمون آیلتس یا تافل یا آزمون زبان رسمی کشور مقصد است. آزمون آیلتس متعلق به تمامی کشورها است؛ اما آزمون تافل فقط در آمریکا برگزار می‌شود. به‌طور کلی، متقاضیان مقطع دکتری نمی‌توانند بدون داشتن مدرک زبان انگلیسی از دانشگاه مدنظر خود پذیرش بگیرند. گاهی اوقات نیز متقاضی مقطع دکتری باید به زبان رسمی کشور مقصد مسلط باشد و در آزمون ورودی آن زبان شرکت کند.

آزمون ورودی دانشگاه ها

آزمون ورودی دانشگاه برای مقطع دکتری به رشته تحصیلی بستگی دارد. دانشجویان رشته‌های فنی و مهندسی باید در آزمون GRE شرکت کنند. آزمون GMAT برای دانشجویان رشته‌های مدیریت است. در کشورها و دانشگاه‌های مختلف، این آزمون‌ها ممکن است اسامی و شرایط متفاوتی داشته باشند. دانشجویان مقطع دکتری رشته‌های پزشکی و دندان‌پزشکی باید در آزمون‌های تخصصی زیست، شیمی، فیزیک و ریاضی شرکت کنند.

هزینه تحصیل دکتری خارج از کشور

تحصیل در خارج از کشور در مقطع دکتری شامل هزینه‌هایی مثل شهریه دانشگاه، بیمه درمانی، تمکن مالی، ویزا و مسکن می‌شود که در جدول زیر، جزئیات آن‌ها را شرح می‌دهیم:

بهترین کشورها برای تحصیل دکتری

بهترین کشورهای جهان ازنظر امکانات آموزشی، تجهیزات آزمایشگاهی، کیفیت دوره‌های آموزشی و اعتبار مدارک دانشگاهی عبارت‌اند از:

• آلمان
• آمریکا
• کانادا
• اتریش
• انگلیس
• فرانسه
• اسپانیا
• ایتالیا
• لهستان
• ترکیه

درادامه، شرایط تحصیل دکتری در هریک از این کشورها را براساس اطلاعات وبسایت‌های Educations.com و Quora.com شرح می‌دهیم.

آلمان

آلمان ازجمله کشورهای اروپایی است که در مقطع دکتری، دانشجویان خارجی بسیاری را می‌پذیرد و این امکان را برای آنان فراهم می‌کند تا در‌صورت تحصیل به زبان آلمانی، از پرداخت شهریه معاف باشند. برای معافیت از پرداخت شهریه در مقطع دکتری در آلمان، باید حداقل در سطح C1 به زبان آلمانی تسلط داشته باشید. تحصیل مقطع دکتری در آلمان بین ۲ تا ۴ سال طول می‌کشد.

رشته‌هایی که در آلمان بیشترین تعداد دانشجو را در مقطع دکتری دارند، حسابداری، مدیریت مالی، مهندسی، دندان‌پزشکی، وکالت و علوم انسانی هستند. دانشگاه بن (University of Bonn) و دانشگاه گوتینگن (University of Gottingen) و دانشگاه فنی مونیخ (Technical University of Munich) دانشگاه‌های معتبر آلمان برای تحصیل در مقطع دکتری معرفی شده‌اند.

آمریکا

آمریکا به‌روزترین امکانات آموزشی و دانشگاهی را برای دانشجویان مقطع دکتری دارد و حتی در دانشگاه‌های دولتی خود که پذیرش کمی دارند، سالانه نزدیک به ۱۰۰۰ نفر دانشجوی خارجی دکتری را می‌پذیرد. تحصیل مقطع دکتری در آمریکا بین ۲ تا ۵ سال طول می‌کشد. اگر مدرک کارشناسی ارشد خود را از انگلیس یا استرالیا گرفته باشید، برای پذیرش دکتری از آمریکا به ارائه مدرک آیلتس یا تافل نیازی ندارید.

دانشگاه‌های برتر آمریکا برای تحصیل دکتری که بیشترین پذیرش را دارند، عبارت‌اند از: دانشگاه نیویورک (New York University) و دانشگاه هاروارد (Harvard University) و دانشگاه MIT (Massachusetts Institute of Technology). رشته‌های پرطرفدار مقطع دکتری در آمریکا ازاین‌قرارند: علوم انسانی، حقوق، وکالت، دندان‌پزشکی، داروسازی، سیاست بین‌الملل، ارتباطات، مدیریت و هوش مصنوعی.

کانادا

کانادا ازنظر کیفیت امکانات آموزشی و تجهیزات آزمایشگاهی برای دانشجویان مقطع دکتری، با آمریکا برابری می‌کند؛ اما هزینه تحصیل و زندگی در کانادا کمتر است. همچنین، در کانادا تنوع دانشگاه‌ها بیشتر و جمعیت کمتری ساکن است؛ به‌همین‌دلیل، نرخ پذیرش دانشجوی دکتری در کانادا بیشتر است. اتمام دوره دکتری در کانادا معمولا ۳ تا ۴ سال به‌طول می‌انجامد. بعد از اتمام این دوره، می‌توانید در کانادا کار پیدا کنید و به اقامت خود ادامه دهید.

در مقطع دکتری کانادا، این رشته‌ها بیشترین دانشجو را دارند: داروسازی، مدیریت، بازرگانی، وکالت، مدیریت مالی، آنالیز داده، علوم کامپیوتر، هوش مصنوعی، سیاست بین‌الملل، دندان‌پزشکی و روان‌شناسی. دانشگاه‌های معتبر کانادا برای تحصیل دوره دکتری بدین‌شرح‌اند: دانشگاه بریتیش کلمبیا (University of British Columbia) و دانشگاه تورنتو (University of Toronto) و دانشگاه آلبرتا (University of Alberta).

اتریش

اتریش از کشورهای گران اروپایی برای تحصیل مقطع دکتری است و درمقایسه‌با سایر کشورهای اروپایی مانند فرانسه و آلمان، نرخ پذیرش کمتری دارد. هزینه زندگی دانشجویی در اتریش نسبتا زیاد است؛ اما با کار حین تحصیل و اجاره خانه‌های اشتراکی می‌توان هزینه‌ها را کاهش داد. تحصیل دوره دکتری در اتریش عموما ۲ تا ۴ سال طول می‌کشد. بعد از پایان دوره تحصیل نیز، می‌توانید با پیداکردن شغل به اقامتتان در این کشور ادامه دهید.

دانشگاه‌های برتر اتریش که بیشترین نرخ پذیرش دانشجوی خارجی را در مقطع دکتری دارند، عبارت‌اند از: دانشگاه وین (University of Vienna) و دانشگاه فناوری وین (Vienna University of Technology) و دانشگاه پزشکی وین (Medical University of Vienna). پزشکی، دندان‌پزشکی، موسیقی، هنرهای زیبا، وکالت، حقوق، حسابرسی، فلسفه، ادبیات، تاریخ و علوم اجتماعی رشته‌های تحصیلی محبوب‌ در مقطع دکتری اتریش هستند.

انگلیس

انگلیس جزو اولویت‌های دانشجویان کشورهای استرالیا و آمریکا و ایران برای تحصیل دکتری است؛ چرا‌که این کشور انگلیسی‌زبان است و تحصیل دکتری در آن باتوجه‌به امکانات آموزشی پیشرفته‌اش به‌صرفه است. متقاضیانی که مدرک کارشناسی ارشد خود را از آمریکا یا استرالیا دریافت کرده باشند، برای پذیرش دکتری از انگلیس به ارائه مدرک آیلتس نیازی ندارند. تحصیل مقطع تحصیلی دکتری در انگلیس از ۲ تا ۵ سال طول می‌کشد.

دانشگاه‌های برتر انگلیس که بیشترین تعداد دانشجوی خارجی را برای مقطع دکتری می‌پذیرند، عبارت‌اند از: دانشگاه منچستر (The University of Manchester) و دانشگاه آکسفورد (University of Oxford) و دانشگاه کمبریج (University of Cambridge). مدیریت بازرگانی، مدیریت گردشگری، حسابرسی، روابط‌عمومی، ارتباطات، علوم انسانی، علوم کامپیوتر، دندان‌پزشکی و زیست‌شناسی ازجمله رشته‌هایی هستند که در انگلیس بیشترین تعداد دانشجو را در مقطع دکتری دارند.

فرانسه

فرانسه درمقایسه‌با سایر کشورهای اروپایی مثل آلمان و اتریش و ایتالیا، تعداد دانشجوی خارجی کمتری را در مقطع دکتری پذیرش می‌کند. از مزایای تحصیل دکتری در فرانسه این است که هزینه زندگی در آنجا نسبتا ارزان است و اگر مدرک زبان فرانسوی داشته باشید، از پرداخت شهریه معاف می‌شوید. تحصیل دوره دکتری در فرانسه ۲ تا ۴ سال به‌طول می‌انجامد و پس از فارغ‌التحصیلی، ویزای تحصیلی خود را می‌توانید به ویزای کاری تبدیل کنید.

دانشگاه تحقیقاتی PSL (PSL Research University) و دانشگاه پاریس (University of Paris) و دانشگاه تولوز (University of Toulouse) ازجمله دانشگاه‌های معتبر فرانسه برای تحصیل مقطع دکتری محسوب می‌شوند. پزشکی، داروسازی، مدیریت، تاریخ هنر، ادبیات، تاریخ، فلسفه، سیاست بین‌الملل و علوم انسانی جزو رشته‌های تحصیلی پرطرفدار در مقطع دکتری فرانسه هستند.

اسپانیا

اسپانیا از کشورهای ارزان اروپایی برای تحصیل دوره دکتری به‌شمار می‌آید و هزینه زندگی در آنجا نیز نسبتا ارزان است. دانشگاه‌های برتر اسپانیا باتوجه‌به امکانات آموزشی و تحقیقاتی گسترده‌شان، شهریه مناسبی دریافت می‌کنند و مدارک آن‌ها در دانشگاه‌های سراسر جهان معتبر است. تحصیل مقطع دکتری در اسپانیا ۲ تا ۴ سال زمان می‌برد و بعد از فارغ‌التحصیلی، این امکان وجود دارد تا ویزای تحصیلی‌تان را به ویزای کاری تبدیل کنید. همچنین، اگر مدرک زبان اسپانیایی داشته باشید، تحصیل دکتری در اسپانیا رایگان خواهد بود.

دانشگاه‌های برتر اسپانیا برای تحصیل در مقطع دکتری عبارت‌اند از: دانشگاه بارسلونا (University of Barcelona) و دانشگاه پامپئو فابرا (Pompeu Fabra University) و دانشگاه والنسیا (University of Valencia). رشته‌های تحصیلی محبوب در مقطع دکتری اسپانیا معماری، مدیریت، مدیریت گردشگری، هتلداری، تاریخ هنر، علوم انسانی، ادبیات نمایشی، علوم کامپیوتر و مدیریت مالی هستند.

ایتالیا

ایتالیا جزو کشورهای ارزان برای زندگی دانشجویی به‌شمار می‌آید و شهریه دانشگاه‌های آن حتی در مقطع دکتری نسبتا کم است. ایتالیا درمقایسه‌با سایر کشورهای اروپایی مثل آلمان و فرانسه، دانشجویان بیشتری را در مقطع دکتری پذیرش می‌کند. اگر مدرک زبان ایتالیایی داشته باشید، برای تحصیل دکتری در این کشور نیازی نیست شهریه پرداخت کنید. اتمام دوره دکتری در ایتالیا ۲ تا ۴ سال طول می‌کشد.

دانشگاه‌های معتبر ایتالیا که هرساله بیشترین نرخ پذیرش دانشجوی خارجی را در مقطع دکتری دارند، دانشگاه ترنتو (University of Trento) و دانشگاه لوکا (IMT School for Advanced Studies Lucca) و دانشگاه سیسا (International School for Advanced Studies) هستند. رشته‌های تحصیلی دندان‌پزشکی، داروسازی، طراحی، معماری، تاریخ هنر، ادبیات نمایشی، زبان‌های خارجی، زبان‌های باستانی، حقوق، وکالت، میکروبیولوژی و علوم اجتماعی در ایتالیا بیشترین تعداد دانشجو را در مقطع دکتری دارند.

لهستان

لهستان یکی از کشورهای ارزان اروپایی برای تحصیل مقطع دکتری و زندگی دانشجویی است. اگر مدرک زبان لهستانی داشته باشید، برای تحصیل دکتری در لهستان از پرداخت شهریه معاف هستید. تحصیل دوره دکتری در لهستان ۲ تا ۴ سال طول می‌کشد و پس از فارغ‌التحصیلی، در لهستان می‌توانید شغل پیدا و اقامتتان را تمدید کنید.

تاریخ هنر، ادبیات، هنرهای زیبا، سیاست بین‌الملل، مدیریت مالی، وکالت، داروسازی، دام‌پزشکی، حقوق، پزشکی، علوم آزمایشگاهی، زبان‌های باستانی و تاریخ خاورمیانه جزو رشته‌هایی هستند که در لهستان بیشترین متقاضی را در مقطع دکتری دارند. دانشگاه‌های برتر لهستان برای دوره دکتری ازاین‌قرارند: دانشگاه هنرهای زیبا در پوزنان (University of Fine Arts in Poznan) و دانشگاه فناوری گدانسک (Gdansk University of Technology) و دانشگاه لودز (University of Lodz).

ترکیه

ترکیه نیز جزو کشورهای ارزان به‌منظور تحصیل دکتری برای ایرانیان محسوب می‌شود و به‌دلیل نزدیک‌بودن به ایران، از اولویت‌های اصلی دانشجویان ایرانی مقطع دکتری است. اخذ ویزای تحصیلی ترکیه در مقطع دکتری و پذیرش تحصیلی راحت‌تر از سایر کشورها و هزینه زندگی در آنجا به‌صرفه است. اگر مدرک زبان ترکی داشته باشید، برای بخشی از شهریه دکتری خود در ترکیه می‌توانید تخفیف بگیرید. اتمام دوره دکتری در ترکیه از ۲ تا ۵ سال طول می‌کشد.

دانشگاه‌های معتبر ترکیه که هرساله دانشجویان خارجی زیادی را در مقطع دکتری پذیرش می‌کنند، بدین‌شرح‌اند: دانشگاه بیلکنت (Bilkent University) و دانشگاه استانبول (Istanbul University) و دانشگاه فناوری استانبول (Istanbul Technical University). رشته‌های تحصیلی مهندسی، موسیقی، تاریخ خاورمیانه، سیاست بین‌الملل، دام‌پزشکی، داروسازی، علوم آزمایشگاهی، علوم کامپیوتر، مدیریت گردشگری، هنرهای نمایشی، حقوق و وکالت بیشترین دانشجو را در مقطع دکتری ترکیه دارند.

بورسیه های تحصیلی مقطع دکتری در خارج

مقطع تحصیلی دکتری درمقایسه‌با سایر مقاطع تحصیلی بیشترین تعداد بورسیه تحصیلی را دارد. برای اخذ بورسیه تحصیلی از خارج در مقطع دکتری، باید معدل کارشناسی ارشد شما بیشتر از ۱۶ باشد، مدرک زبان انگلیسی یا زبان کشور مقصد با حداقل نمره C1 داشته باشید، مقاله‌های معتبر ISI داشته باشید و در پروژه‌های تحقیقاتی معتبر شرکت کرده باشید.

برخی از بورسیه های تحصیلی مقطع دکتری در خارج عبارت‌اند از:

• بورسیه دانشگاه کلگری کانادا (University of Calgary International Student Entrance Scholarship)
• بورسیه دانشگاه ساسکس انگلیس (University of Sussex Scholarship)
• بورسیه دانشگاه شفیلد انگلیس (International Undergraduate Merit Scholarships at University of Sheffield)
• بورسیه دانشگاه ییل آمریکا (Yale University Scholarships)
• بورسیه رودز دانشگاه آکسفورد انگلیس (Rhodes Scholarship)
• بورسیه دانشگاه یورک کانادا (York University International Student Scholarships)

تحصیل رایگان دکتری در خارج از کشور

تحصیل رایگان دکتری در خارج در‌صورتی امکان‌پذیر است که بورسیه فول فاند بگیرید یا به زبان رسمی کشور مقصد مسلط و مدرک آن زبان را داشته باشید. اگر به زبان کشور مقصد تسلط داشته باشید، از پرداخت شهریه دکتری در آن کشور معاف می‌شوید؛ اما باید برای سایر هزینه‌ها مثل خوابگاه و بیمه درمانی تمکن کافی داشته باشید.

بورسیه فول فاند بورسیه‌ای است که تمامی هزینه‌های شهریه و شخصی دانشجو را پوشش می‌دهد. برای اخذ بورسیه فول فاند از خارج در مقطع دکتری، باید مدرک زبان انگلیسی یا زبان کشور مقصد را در سطح C2 داشته باشید و معدل کارشناسی ارشدتان بیشتر از ۱۷ باشد و حداقل در ۲ پروژه علمی و تحقیقاتی جهانی مشارکت کرده باشید.

بورسیه‌های معروف فول فاند دکتری در کشورهای خارجی که به دانشجویان همه کشورها تعلق می‌گیرند، ازاین‌قرارند:

• بورسیه فول فاند Vanier Scholarships کانادا
• بورسیه فول فاند دانشگاه مونترال کانادا (University of Montreal Scholarships)
• بورسیه فول فاند گیتس دانشگاه کمبریج انگلیس (Gates Cambridge Scholarships)
• بورسیه فول فاند دانشگاه مک‌کال مک‌بین کانادا (McCall MacBain Scholarships)
• بورسیه فول فاند دانشگاه استنفورد آمریکا (Stanford University Scholarships)
• بورسیه فول فاند Rotary Peace Fellowships آمریکا
• بورسیه فول فاند دانشگاه واترلو کانادا (University of Waterloo)
• بورسیه فول فاند چونینگ انگلیس (Chevening Scholarships)

تحصیل دکتری در اروپا بهتر است یا آمریکا؟

انتخاب آمریکا یا اروپا برای تحصیل دکتری به اولویت‌های دانشجو و اهداف او پس از فارغ‌التحصیلی بستگی دارد. اخذ پذیرش دکتری از کشورهای اروپایی راحت‌تر از آمریکا است؛ اما متقاضیان ایرانی به‌دلیل دسترسی راحت‌تر به مدارک زبان انگلیسی، برای تحصیل دکتری آمریکا را ترجیح می‌دهند. آمریکا جزو  کشورهای گران دنیا به‌حساب می‌آید و هزینه تحصیل و زندگی دانشجویی در آنجا بیشتر از اروپا است.

ازنظر اعتبار مدارک دانشگاهی، آمریکا دانشگاه‌هایی دارد که در فهرست ۱۰۰ دانشگاه برتر جهان قرار دارند. داشتن مدرک دکتری از دانشگاه‌های برتر آمریکا کمک می‌کند تا بعد از اتمام تحصیل، به‌راحتی در این کشور کار پیدا کنید. نکته مهم دیگر اینکه مدرک دکتری تمامی دانشگاه‌های اروپایی در سراسر جهان معتبر هستند. آمریکا به‌دلیل داشتن جمعیت بیشتر و اقتصاد پویا، درمقایسه‌با اروپا فرصت‌های شغلی بیشتری دارد؛ اما رقابت در بازار کار این کشور سخت است.